Ebru Sungur / Kastamonu – Cengiz Holding bünyesindeki Eti Bakır, halen işlettiği Küre maden sahasında ve Türkiye’nin pek çok yerinde bakır arayışını aralıksız sürdürüyor. Eti Bakır Küre İşletme Müdürü Yaşar Kara, “Maden Tetkik Arama’dan (MTA) sonra en fazla sondaj yapan kurumuz. Sadece Küre’de iki sondaj makinemiz aralıksız çalışıyor. Geçen yıl 800 bin ton yeni rezerv bulduk. Küre dışında başka sahalarda da aramalarımız devam ediyor” dedi.
Bakırın yüksek iletkenlik özelliği ile pek çok sektörde kullanıldığını, elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasıyla öneminin daha da fazla arttığını vurgulayan Yaşar Kara, Türkiye’nin bakır tüketiminin, üretiminin neredeyse 2.5 katı olduğunu anlattı. Kara, “Türkiye bakırda son 6 yılda 9 milyar dolarlık ticaret açığı verdi. Son ürün olarak metal bakırın Türkiye’deki üretim miktarı 2023’te 170 bin ton olarak gerçekleşti. Tüketim ise 450 bin” dedi.
Amaç, açığı azaltmak
Küre’de Türkiye’nin bakır ihtiyacının yaklaşık yüzde 20’sini karşılarken her yıl 750 milyon dolarlık ithalatın önüne geçtiklerini, artan ihtiyaca cevap verebilmek için arama faaliyetlerini sürdürdüklerini belirten Kara, “Küre’deki mevcut cevher rezervimiz 16.5 milyon ton. Yılda 1.5 milyon ton cevher çıkarma kapasitesiyle çalışıyoruz. Ancak bir yandan da aramalarımız devam ediyor” diye konuştu.
Yeraltını internetle yer üstünden patlatıyor
Yeraltı madencilik çalışmalarının bir kısmını, yer üstünden, uzaktan kumandayla yaptıklarını belirten Yaşar Kaya şu bilgileri verdi:
“Yeraltında daha güvenli ve kontrollü patlatma yapmamızı sağlayan elektronik kapsül kullanıyoruz. Bu sistemle patlatmaları, vardiya sonlarında yeraltındaki tüm çalışanlar tamamen boşaltıldıktan sonra wireless ağ sayesinde emniyetli bir şekilde yer üstü ofislerde bulunan kontrol odasından gerçekleştiriyoruz. Yani, kablosuz iletişimle daha güvenli madencilik yapıyoruz. Yeraltında daha önce klasik yöntemle ve operatör tarafından yapılan delgi işlemlerini artık tam otomasyon delgi sistemi ile yapıyoruz. Tam otomasyon delgi sisteminde yer üstünde hazırlanan plan, makine hafızasına yükleniyor ve böylece tüm delgi otomatik olarak yapılıyor.”
Eti Bakır’dan notlar
– Küre ve Murgul başta olmak üzere madenlerden çıkardığı bakır cevherini Samsun’daki tesisinde katot bakıra çeviriyor.
– Yılda 70 bin ton katot bakır üretiyor.
– Küre’deki bakır üretimi sürecinde artık ürün olarak ortaya çıkan, demir sülfür ve kobalt içeren pirit konsantresini Mardin Mazıdağı tesisinde işliyor.
– Her yıl 2 bin 500 ton kobaltı geri kazanarak dünya üretiminin yüzde 2’sini gerçekleştiriyor.
